ادبیات گمانه‌زن تلاش برای آفرینشی بدیع
تاریخ انتشار: ۷ آذر ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۹۱۸۱۶۹۴
این دسته ادبی که بخش وسیعی از داستان‌ها را در برمی‌گیرد، تعابیر گسترده‌‌ای رابه همراه داشته. صاحب‌نظران مؤلفه‌های متعددی برای ادبیات گمانه‌زن مطرح کرده‌اند که گاهی محل اختلاف شده‌اند. برای شناخت این دسته بیایید ازاینجا شروع کنیم: نویسنده درباره امری که در زمان اکنون نمی‌تواند اتفاق بیفتد، سؤالی فرضی را مطرح می‌کند.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!
گونه‌های ادبیات گمانه‌زن
تقسیم‌بندی ژانری دراین دسته تقریبا جدید و درحال به‌روزرسانی است.علمی - تخیلی، فانتزی، وحشت، آرمانشهری، پادآرمانشهری و...رامی‌توان گونه‌های ادبیات گمانه‌زن دانست اما آنهابه همین تعدادمحدود نمی‌شود، ضمن آن‌که‌گاهی ازتلفیق دوگونه زیرگونه‌هایی مثل فانتزی ـ علمی ـ تخیلی و... پدید می‌آید. مارگارت اتوود استاد بلامنازع این داستان‌ها با کتاب «آدمکش کور» و «سرگذشت ندیمه» دوبار جایزه ادبی من بوکر را به‌دست آورده است. بهتر است نظریات او را در این زمینه جدی بگیریم. اتوود خیلی سختگیر است و به‌سادگی داستانی را به گروه گمانه‌زن‌ها راه نمی‌دهد؛ مثلا ژانر وحشت اگر در زمان حال و به صورت عادی بتواند روی دهد دیگر گمانه‌ای نیست. پس دو شاخصه را پیدا کردیم: آینده‌نگری و مسائل فراطبیعی. گمانه‌زنی در هر ژانر به شکلی ویژه خودش اتفاق می‌افتد، در برخی گونه‌ها خواننده درباره رویدادها با دلایل عقلی حدس می‌زند و در برخی براساس روابط علت و معلولی برساخته خیال نویسنده. گاهی شخصیت‌ها هم چیزی نمی‌دانند و همراه ما دارند گمانه‌زنی می‌زنند.
تکیه بر پیشرفت علم
در گونه علمی ـ تخیلی داستان با تکیه بر پیشرفت علم نوشته می‌شود. فرض بر این است دستاوردی در دانش، صنعت، تکنولوژی و...محقق شده و تخیل بر آن مبنا سوار می‌شود. دو زیرگونه علمی ـ تخیلی سخت و نرم در اینجا پدید می‌آید که در نوع سخت توجه داستان بیشتر بر دستاوردهای علم یا شبه‌علم است اما زیرگونه علمی ـ تخیلی نرم به تأثیری که آن دستاوردها بر روابط انسانی و جامعه می‌گذارد، می‌پردازد.گونه سوم فانتزی است که بر سرش دعوای بیشتری است. تودوروف، روایت‌شناس فرانسوی، فانتزی را لبه مرز داستان واقع‌گرا و شگفت می‌داند، ولی دیوید لاج (نویسنده و منتقد ادبی) می‌گوید در زبان تودوروف کلمه فانتزی چنین معنایی دارد و در زبان ما معنایش آن‌طور نمی‌شود. بنابراین لاج ، پا را ازروی ترمز برداشته و هرداستانی را که باواقعیت نمی‌خواند فانتزی می‌نامد. این تعریف کمی دقیق‌تر است: داستانی که تعدادی از خوانندگان آن را واقع‌گرا بدانند و تعدادی نه. مثلا اگر در داستانی پری وجود داشته باشد، عده‌ای بگویند واقعا پری در این داستان بوده و برخی بتوانند براساس داده‌های داستان تحلیل کنند شخصیت یک چیزیش می‌شده که پری تصور می‌کرده! در اغلب داستان‌های فانتزی موجودات عجیب و غریب وجود دارد اما آنها مواد کافی نیستند. زیرا در گونه غریب، شگفت و تمثیلی هم ممکن است این موجودات را داشته باشیم.
تعریف اتوود از فانتزی‌ها
باز برویم سراغ خانم اتوود: روایت‌هایی که تحت هیچ شرایطی امکان وقوع آنها در دنیای مانیست دردسته فانتزی قرار می‌گیرند. با این تعریف‌ها مسخ کافکا، فانتزی درستی است چون هیچ بشری در دنیای ما نمی‌تواند حشره شود، آن‌هم آن‌قدر عجیب. بخش عمده ادبیات گمانه‌زن با آینده‌پژوهی گره خورده است. به‌خصوص در دسته علمی ـ تخیلی، آرمانشهری و پادآرمانشهری. نویسندگانی که به آینده جهان فکر می‌کنند و خوب یا بد آن را می‌سازند. در ادبیات، آرمانشهری یا اتوپیایی، دنیا سراسر خوشی و انسان سرخوش و خوشبخت است. روی دیگر سکه داستان پادآرمانشهری یا ویران شهری(دیستوپیایی) است؛ آنجا فرض می‌شود عوامل شر بر جهان حاکم شده‌اند و انسان بدبخت است ودنیا را شرارت برداشته، مثل «پیانوی خودنواز» از کورت ونه‌گات. داستان ویران شهری میتواند با گونه آپوکالیپسی یا آخرالزمانی همپوشانی داشته باشد. گاهی تشخیص ژانر در این دسته کار دشواری می‌شود به همین دلیل که گونه‌ها در هم تلفیق می‌شوند. اساسا نویسندگان هم‌روزگار ما تن به قید و بند یک ژانر نمی‌دهند، چون می‌خواهند داستان را بنویسند پس نشانه‌هایی از دو یا چند گونه در آثارشان هست. مسأله داستان، تعداد مؤلفه‌های یک گونه و آن مؤلفه‌هایی که روایت را پیش می‌برند؛ ژانر کلی اثر را مشخص می‌کند.
گمانه‌زن در ایران
امروزه در ایران نویسندگان جوانی هستند که به نگارش داستان‌هایی در این گونه دست زده‌اند. همچون مصطفی رضایی کلورزی که در۱۳۹۹ با رمان «زایو» آغاز کرد و با «ایذا» ادامه داد. آخرین اثر رضایی «سپر» ازنشرمعارف است، رمانی با امکان وقوع در آینده. فضای رمان در حال‌وهوایی است که به خاطر تغییرات خورشید کره زمین دستخوش تغییراتی شده و زیست بوم به خطر افتاده است. خورشید دچار فعل و انفعلاتی شده. آذر نامور اخترفیزیکدان، طرحی جهانی را که یک عملیات فضایی است فرماندهی می‌کند. این عملیات براساس اختراع یک دانش‌آموز شکل می‌گیرد. نامور دوست و دستیاری به نام سمانه دارد که در حین عملیات توسط جاسوسی کشته می‌شود.آوردن نام منابع در پایان نشان می‌دهد داستان پایه علمی دارد و رویدادها داستانی علمی ـ تخیلی ـ جاسوسی را رقم زده‌اند. وحشت، تعداد زیاد رویدادها وریتم سریع رمانی هیجانی را آفریده که میتواند مورد توجه جوانان و نوجوانان و نیز علاقه‌مندان ادبیات گمانه‌زن قرار بگیرد.
منبع: جام جم آنلاین
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت jamejamonline.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «جام جم آنلاین» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۹۱۸۱۶۹۴ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
دهه سرآمدی آموزش در دانشگاه‌ها از امروز آغاز شد
به گزارش خبرگزاری مهر، قاسم عمو عابدینی معاون آموزشی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری در پیام تبریکی به مناسبت دهه سرآمدی آموزش، این دهه را فرصت مغتنمی دانست تا به ساحت آموزش که ساحت تولید و نشر معرفت و حکمت است، ادای احترام کنیم و تلاش‌های پیشگامان این عرصه را قدر بنهیم.
متن پیام تبریک قاسم عموعابدینی به شرح زیر است:
خدمت‌رسانی به جامعه، فرهنگ‌سازی و توسعۀ حرفه‌ای تدریس از جمله اهداف راهبردی دانشگاه‌های موفق دنیاست. جایگاه والای ایران در کسب دستاوردهای علمی، مرهون تلاش‌های عالمانه و متعهدانه اعضای هیات علمی و یاوران علمی است که روشنی‌بخش مسیر اعتلای دانایی و فرهیختگی‌اند. بخش اعظم این تلاش‌ها در کلاس‌های درس که سنگر اصلی خدمت‌رسانی اساتید است، در تعامل اثربخش با دانشجویان رقم می‌خورد.
دهه سرآمدی آموزش فرصت مغتنمی است تا به ساحت آموزش که ساحت تولید و نشر معرفت و حکمت است، ادای احترام کنیم و تلاش‌های پیشگامان این عرصه را قدر بنهیم. توجه به کیفیت در آموزش عالی از لوازم نقش‌آفرینی دانشگاه‌ها در شکل‌گیری تمدن نوین اسلامی است و همت ستودنی و کوشش خستگی‌ناپذیر بزرگ‌مردان و زنانی که طلایه‌داران علم‌آموزی و معرفت‌افزایی هستند، در تحقق دانشگاه حکمت‌بنیان و تمدن‌آفرین نقشی مهم و غیر قابل انکار دارد.
در دانشگاه ها، اساتید نه تنها از آثار علمِ آموزش، بهره‌مند هستند، بلکه در تولید آن مشارکت دارند و تولید این دانش منحصر به متخصصان آموزش نیست. تحقق دانشگاه تمدن‌ساز و حکمت‌بنیان و تحقق مرجعیت علمی و سرآمدی جهانی آموزش، نیازمند توجه جدی به مقولۀ آموزش است و بر این اساس رویکرد برنامه‌محوری، استادمحوری، شاگردپروری و اخلاق‌مداری در کانون توجه نظام آموزش عالی کشور بر اساس برنامه هفتم توسعه قرار دارد.
معاونت آموزشی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری، با تأکید بر نقش مهم اساتید در این مسیر، انتخاب سرآمدان آموزشی را مورد توجه قرار داده است. دهه سرآمدی آموزش در سال ۱۴۰۳ با شعار «سرآمدی آموزشی، هدفمندی و مردمی‌سازی آموزش» از هشتم تا هفدهم اردیبهشت ماه در دانشگاه‌ها و موسسات آموزش عالی کشور با هدف تبیین جایگاه والای آموزش و تقدیر و تجلیل از سرآمدان آموزشی در دانشگاه‌ها و موسسات آموزش عالی کشور برگزار می شود.
در پایان، با تبریک دهۀ سرآمدی به همه تلاشگران عرصه آموزش در دانشگاه‌ها و موسسات آموزش عالی کشور، بر عهد خود، که حمایت همه‌جانبه از توسعه کیفی، نیازمحوری و مبتنی بر دانایی فرایند آموزشی است، تأکید می‌کنم و از همه دست‌اندرکاران برای برگزاری هر چه با شکوه‌تر این مراسم دعوت می‌نمایم.
کد خبر 6089608
علت فوت پزشک متخصص در استان فارس در دست بررسی است